PEP (Post-Exposure Prophylaxis) คือ ยาต้านไวรัสในกรณีฉุกเฉิน เป็นยาป้องกันเอชไอวี “หลัง” สัมผัสเชื้อ ใช้กับบุคคลที่เสี่ยงต่อการสัมผัสเชื้อเอชไอวี โดยจะต้องรับประทานยาให้เร็วที่สุด ภายใน 72 ชั่วโมง หลังมีความเสี่ยง และจะต้องรับประทานต่อเนื่องติดต่อกันนาน 28 วัน
Table of Contents
PEP ทำงานอย่างไร?
ยา PEP ทำงานโดยหยุดไม่ให้ไวรัสเอชไอวีเพิ่มจำนวนในร่างกาย PEP ทำงานเพื่อป้องกันไม่ให้ไวรัสแพร่กระจายไปทั่วร่างกาย PEP มีประสิทธิภาพมากที่สุดเมื่อเริ่มให้เร็วที่สุดหลังจากได้รับเชื้อไวรัส ขอแนะนำให้เริ่มยา PEP ภายใน 72 ชั่วโมงหลังมีความเสี่ยง
ใครบ้างควรใช้ยา PEP?
- ผู้ที่มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกัน
- ผู้ที่ถุงยางอนามัยแตก ฉีดขาด หรือหลุด ขณะมีเพศสัมพันธ์
- ผู้ที่ใช้เข็มร่วมกับผู้อื่น
- ผู้ที่ถูกล่วงละเมิดทางเพศ
- บุคลากรทางการแพทย์ที่ได้รับอุบัติเหตุจากเข็มฉีดยาในสถานพยาบาล
PEP ไม่ใช่วิธีการหลักในการป้องกันเอชไอวี บุคคลที่มีความเสี่ยงต่อเชื้อเอชไอวีควรใช้ถุงยางอนามัยและมีเพศสัมพันธ์อย่างปลอดภัยเสมอ เพื่อลดความเสี่ยงในการสัมผัสเชื้อไวรัสเอชไอวี
ผลข้างเคียงของยา PEP
ยา PEP อาจมีผลข้างเคียง ได้แก่ อาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องร่วง อ่อนเพลีย และปวดศีรษะ ผลข้างเคียงเหล่านี้โดยทั่วไปไม่รุนแรงและมักจะหายไปภายใน 1 สัปดาห์ แต่หากมีอาการนานมากกว่านั้น แนะนำให้ควรรีบพบแพทย์โดยเร็วที่สุดเพื่อจะได้รับการรักษาอย่างมีประสิทธิภาพ
จะรับ PEP ได้อย่างไร ?
ยา PEP จะรับได้ก็ต่อเมื่อจ่ายยาให้โดยแพทย์เท่านั้น และต้องเริ่มภายใน 72 ชั่วโมงหลังจากได้รับเชื้อจึงจะได้ผล หากคุณคิดว่าคุณอาจติดเชื้อเอชไอวี สิ่งสำคัญคือต้องไปพบแพทย์โดยเร็วที่สุด PEP สามารถรับได้จากผู้ให้บริการด้านสุขภาพ เช่น แพทย์หรือพยาบาล หรือที่แผนกฉุกเฉิน สิ่งสำคัญคือต้องแจ้งให้ผู้ให้บริการด้านสุขภาพทราบเกี่ยวกับการสัมผัสเชื้อเอชไอวีที่อาจเกิดขึ้น และให้ข้อมูลมากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้เกี่ยวกับการสัมผัส รวมทั้งประเภทของการสัมผัสและสถานะเอชไอวีของบุคคลที่สัมผัสด้วย
PEP และ PrEP ต่างกันอย่างไร
| PEP | PrEP |
|---|---|
| ยาต้านเชื้อไวรัส หลัง การสัมผัสเชื้อ | ยาต้านเชื้อไวรัส ก่อน การสัมผัสเชื้อ |
| ใช้ในกรณีฉุกเฉิน ภายใน 72 ชั่วโมงหลังการสัมผัสเชื้อ | กินก่อนที่จะมีความเสี่ยง 7 วัน |
| กินวันละ 1 เม็ด ต่อเนื่อง 28 วัน | กินวันละ 1 เม็ด เป็นประจำทุกวัน ให้ตรงเวลา |
| เหมาะกับผู้ที่เพิ่งผ่านความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ | เหมาะกับผู้ที่มีความเสี่ยงเป็นประจำ |
อ่านบทความอื่นๆเพิ่มเติม
ยา PEP เป็นทางเลือกการรักษาที่สำคัญสำหรับผู้ที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อเอชไอวี สามารถลดความเสี่ยงของการแพร่เชื้อเอชไอวีได้อย่างมาก หากเริ่มทานภายใน 72 ชั่วโมง หลังจากสัมผัสเชื้อ แม้ว่า PEP อาจทำให้เกิดผลข้างเคียง แต่โดยทั่วไปจะไม่รุนแรงและหายไปเองภายในไม่กี่สัปดาห์ สิ่งสำคัญคือต้องไปพบแพทย์โดยเร็วที่สุดเพื่อขอรับยา